سیم ارت و نول چیست؟
عبارت‌های فاز، نول و ارت به عنوان 3 استاندارد در مباحث برق شهری، شبکه و مدارات برقی (AC) ساختمان‌ها، همیشه موضوع مهم و بحث برانگیزی بوده‌اند و به علت تأثیر بسزایی که بر روی ایمنی تجهیزات الکتریکی می‌گذارند، نصب اصولی آنها مورد توجه می‌باشد.
برای راه‌اندازی یک مدار الکتریکی، به دو سیم فاز و نول نیاز است، که همواره به عنوان مکمل یکدیگر عمل کنند.
یعنی سیم فاز حامل جریان برق و سیم دیگری که سیم نول است مسیری برای جریان بازگشتی جریان برق به حساب می‌آید. در واقع می‌توان گفت سیم‌های ارت، نول و فاز جزء اصلی‌ترین مطالب در حوزه سیم کشی‌ها و انتقال نیرو بوده و به علت اینکه در پی آنها موضوع حفاظت از جان افراد به میان می‌آید، با دقت بیشتری دنبال می‌شود.
تفاوت سیم نول و ارت در چیست؟
مهم ترین تفاوت بین سیم نول و ارت در این است که سیم نول به عنوان مسیر برگشت جریان الکتریکی در یک سیستم AC استفاده می‌شود، اما سیم ارت جریان الکتریکی را به زمین هدایت می‌کند و به عنوان سیم ایمن در سیستم الکتریکی به کار گرفته می‌شود. با این حال، هر دو سیم نول و سیم ارت دارای ولتاژ یکسانی برابر با صفر هستند.
در این مطلب سعی می‌کنیم برای روشن شدن بیشتر به بیان تفاوت سیم‌های نول و ارت و تعریف معنای آنها بپردازیم و از این رو به بسیاری از سؤالات شما پاسخ دهیم. در ابتدا به توضیح هر یک از سیم‌ها می‌پردازیم، پس با ما همراه باشید.
تشخیص سیم فاز و نول و ارت
برای تشخیص این ۳ سیم از یکدیگر، باید ابتدا به رنگ سیم فاز و نول و همچنین رنگ سیم ارت توجه کرد که عموما سیم فاز 1 به رنگ قهوه‌ای، سیم فاز 2 به رنگ سیاه و سیم فاز 3 به رنگ خاکسری می‌باشد. رنگ سیم نول، آبی و سیم ارت به رنگ سبز به همراه نوارهای زرد می‌باشد.
برای اطمینان بیشتر می‌توانید از فازمتر هم کمک بگیرید. با اتصال نوک فازمتر به قسمت بدون عایق (لخت) سیم فاز، چراغ بالای فازمتر روشن می‌شود و اگر به سیم نول بزنید، چراغ فازمتر روشن نمی‌شود. برای احتیاط دو یا سه باره این کار را تکرار کنید تا از فاز یا نول بودن سیم، مطمئن شوید.
سیم ارت چیست؟
همان‌طور که می‌دانید وسایل الکتریکی برای روشن شدن و اجرای عملکرد خود نیازمند یک مدار بسته دارای دو قطب با اختلاف پتانسیل الکتریکی هستند که وظیفه برقراری جریان در این مدار بر عهده دو سیم فاز و نول است، ولی در این میان وظیفه سیم ارت چیست؟ برحسب اتفاق پیش می‌آید که با رخ دادن اتصال کوتاه یا وصل شدن مستقیم فاز به نول خطر برق گرفتگی ایجاد شود.
در چنین زمانی سیم ارت با اتصال به بدنه دستگاه‌ها جریان را به سمت زمین منحرف ساخته و با قطع جریان توسط فیوز از کاربران وسایل و تجهیزات الکتریکی محافظت می‌نماید. از این رو اگر چه رسالت ارت محافظت از افراد و سیستم‌ها است، اما وجود آن به منظور ارتقاء سطح ایمنی الزامی است.
سیم نول چیست؟
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که آیا سیم نول برق دارد؟ درهنگام متصل بودن وسایل به برق شهری و روشن بودن آنها، سیم نول دارای برق بوده و خطرناک هستند. اما در زمان خاموشی، سیم نول هم بدون جریان الکتریکی است. همان‌طور که اشاره کردیم، این سیم در میان مجموعه سیم‌های موجود در مدارات، فاقد هر گونه الکترون است، از این رو حتی لمس آن برای انسان خطری ایجاد نمی‌کند و فقط با ولتاژ پایین‌تری که نسبت به فاز دارد، سبب ایجاد اختلاف پتانسیل و حرکت الکترون‌ها در مدار و جاری شدن جریان الکتریکی و کارکرد تجهیزات الکتریکی می‌شود.
بدین ترتیب برای پاسخ به سؤال سیم نول چیست، باید به صورت مختصر گفت نوعی سیم در مدارات الکتریکی است که عدم وجود آن سبب می‌شود، الکترون‌ها مسیری برای حرکت نداشته و فاز برای برگشت و روشن نمودن وسایل برقی با مشکل روبرو شود.
رنگ سیم نول
معمولاً سیم نول با رنگ آبی و یا سفید تولید و عرضه می‌شود.
آیا می‌توان یک سیم نول را لمس کرد؟
اگر سیم نول را در یک مدار الکتریکی فعال لمس کنیم (یک دستگاه، یک لامپ یا هر چیز دیگری) دارای جریان برق است. لمس سیم نول تنها زمانی که جریانی وجود ندارد بدون خطر است.
آیا سیم نول باید برق داشته باشد؟
برخی از افراد نام نول را به این معنا می دانند که جریان برق از آن عبور نمی‌کند، اما اینطور نیست. سیم نول بخشی از مدار برق است، به این معنی که هر زمان که به برق متصل شود، به احتمال بالا جریان الکتریکی از آن عبور می‌کند.
مطلب پیشنهادی: کابل سیلیکونی چیست و چه کاربردی در صنعت دارد؟
انواع سیم مدارهای الکتریکی
با توضیحاتی که خدمتتان عرضه نمودیم، می‌توان گفت که انواع سیم مدارهای الکتریکی شامل سه سیم، فاز، نول و ارت هستند که وجود هر یک از آنها به منظور رعایت استانداردهای لازمه، الزامی است. سیم فاز یا سیم حامل بار که جریان، توسط رسانای موجود در آن به اجزای الکتریکی منتقل می‌شود، به علت اینکه دارای ولتاژ بالایی است یک سیم خطرناک در مدارهای الکتریکی به شمار می‌رود.
برق سه فاز از نیروگاه‌ها به پست‌های برق انتقال داده شده و توسط ترانسفورماتورهای موجود در آن به برق 230 ولت شهری تبدیل می‌شود و توسط سه سیم فاز به ساختمان‌های شهر منتقل می‌گردد. در این میان سیم نول با امکان ایجاد راه برگشت برای جریان به منبع و مولد، مدار را فعال می‌سازد. در مرحله بعد حوزه فعالیت سیم ارت آغاز می‌شود، از این رو به راحتی می‌توان در اینجا به تفاوت سیم‌های ارت و نول پی برد.
کاربرد سیم ارت چیست؟
سیم ارت به منظور جلوگیری از اتصال کوتاه دستگاه‌ها با بدنه فلزی از یکسر به تجهیزات و از سر دیگر به چاه ارت در کنار دکل‌های برق وصل شده و امنیت افراد را هنگام استفاده از وسایل الکتریکی تضمین می‌کند. بدین ترتیب نول وظیفه بازگشت جریان را داشته اما ارت رسالت حفاظت از عملکرد بهینه مدار و قطع جریان، در صورت بروز مشکل را بر عهده دارد.
چرا سیم نول را به زمین متصل می‌کنند؟!
برای افزایش ایمنی تجهیزات برق و حفاظت از سیستم برق رسانی و افراد، سیم نول را به زمین متصل می‌کنند. از طرفی برای اینکه پتانسیل سیم نول و زمین یکسان شود این کار انجام می‌شود. شاید برای شما این سوال هم پیش آمده باشد که آیا زمین خنثی است یا بار منفی دارد؟ زمین از نظر بار الکتریکی خنثی است اما پوسته زمین بار منفی دارد و درون زمین بار مثبت دارد.
در قسمت بالایی ابرها بار منفی و روی قسمت پایینی آن بار مثبت داریم. بنابراین، سطح زمین و سطح زیرین ابر دارای بارهای متضاد هستند و رو در روی هم هستند.
اگر سیم ارت به سیم نول متصل کنیم چه اتفاقی می افتد؟
اگر سیم نول با سیم ارت برخورد کند، سیم ارت حامل جریان بار، خطر برق گرفتگی را در بر دارد. زیرا شخصی که سیم ارت را لمس می‌کند ممکن است یک مسیر جایگزین برای جریان الکتریکی باشد و در نتیجه خطر برق گرفتگی برای شخص ایجاد می‌کند.
اختلاف ولتاژ بین سیم نول و ارت
در هیچ حالتی نباید اختلاف ولتاژ بالایی بین سیم نول و سیم ارت را در بخشی از زمین بیابیم که عدم وجود چنین شرایطی، خبر از جریان‌های ناخواسته‌ای می‌دهد که اگر به سرعت مرتفع نشوند، احتمال بروز خطرات جدی را به دنبال دارد. از این رو متخصصان می‌کوشند به کمک دستگاهی با نام مولتی متر به بررسی اختلاف ولتاژ بین سیم نول و ارت پرداخته و در صورت یافتن چنین مشکلی در اسرع وقت آن را برطرف سازند.
اختلاف ولتاژ بین این دو سیم در حالت استاندارد چیزی کمتر از یک ولت بوده که مقدار بیشتر آن یک مشکل الکتریکی جدی را گوش زد می‌کند.
مطلب پیشنهادی: مشخصات کابل نسوز چیست و چه استانداردهایی دارد؟
استفاده از ارت به جای نول
آنچه در این میان بیشتر از همه خودنمایی می‌کند، تفاوت سیم‌های ارت و نول (Difference Earth Wire Neutral Wire) از نظر عملکرد، کارایی و… است و تنها شباهت آنها را می‌توان ظاهر این دو سیم دانست. از این رو نمی‌شود این دو را به هیچ وجه در جای یکدیگر استفاده نمود.
با نگاهی به کاربرد سیم ارت که بیشتر به صورت محافظتی عمل می‌کند، می‌توان دریافت، حذف آن باعث اخلال در کارکرد شبکه برق رسانی نمی‌شود، اما وجود سیم نول الزامی بوده اگرچه کارکردهای سیم ارت چون جلوگیری از آسیب دیدن عایق‌های مدارها، بالا بردن حفاظت از دستگاه‌ها، جلوگیری از افزایش الکتریسیته ساکن و… را ندارد.
رعد و برق و سیم نول و ارت
در زمان بروز رعد و برق تمامی تجهیزات الکتریکی با بدنه فلزی می‌توانند باردار شوند، در این حالت اگر سیم ارت وجود نداشته باشد، بارها با کمیت‌های متفاوت بر روی سطح وسایل جمع شده و باعث برق گرفتگی یا آتش‌سوزی می‌شوند. ولی سیم ارت کمک نموده این بارها با هم یک جریان واحد را ایجاد کرده و به زمین انتقال یابند و با این عملکرد محیط خنثی شده و خطر رفع گردد.
اگر در این زمان از سیم نول برای این منظور استفاده شود، پتانسیل این سیم با زمین یکسان شده و اختلاف پتانسیل سیم فاز با زمین به 220 ولت می‌رسد که در صورت رعد و برق جریان از زمین عبور کرده و شوک الکتریکی به افراد وارد می‌شود.
مطلب پیشنهادی: کاربرد کابل اعلام حریق در صنعت
همبندی نول و ارت
اعمال سیستم همبندی صحیح تأثیر زیادی در کیفیت و امنیت پروسه برق کشی ساختمان‌ها و کاهش حوادث خانگی و صنعتی ایفا می‌کند، زیرا باعث می‌شود قسمت‌های مختلف تأسیسات به صورتی اصولی با یکدیگر به مدد اتصال اجزای مختلف سیستم اتصال به زمین، هم پتانسیل شوند.
در حین این عمل باید دقت داشت، بعد از متصل کردن نول و ارت در زیر کنتور، به هیچ وجه PE و N نباید در اتصال با هم باشند.
در بررسی صحت عملکرد سیستم همبند ارت مقاومت چاه ارت یا صاعقه گیر از نظر مقاومت در برابر الکترود، مقاومت بین الکترود و خاک و مقاومت زمین اطراف اندازه گیری می‌شود و در صورت رضایت بخش بودن و اطمینان از مقاوم بودن سطح کار تأیید اداره کار صادر می‌شود.
در ساختمان‌هایی که دارای زمین مساعد هستند، از چاه ارت به منظور حفاظت از افراد و تجهیزات استفاده می‌کنند، اما در صورت عدم جوابگویی زمین ساختمان می‌توان از سیستم ارتینگ کمک گرفت.
تیم فروش شرکت راهدار صنعت کیهان، آمادگی کامل خود را برای تامین کابل‌های پروژه های کوچک و بزرگ شما با کابل‌های برند سیل کیبل و سیل فایر اعلام می‌دارد.
جهت دریافت لیست قیمت انواع سیم و کابل و دریافت مشاوره رایگان قبل از خرید، همین الان با کارشناسان فروش ما تماس بگیرید. کارشناسان فروش شرکت راهدار صنعت کیهان در تمامی مراحل مشاوره، انتخاب، خرید و خدمات پس از فروش در کنار شما مشتریان عزیز میباشند.
دفتر مرکزی: 88650175(021)
تلفن همراه: 09120469727
ایمیل: info@rsk-co.com
ایمیل: sale@rsk-co.com
لینک کوتاه مطلب: https://rsk-co.com/?p=908